NFZ informuje: Rak jelita grubego – profilaktyka

Rak jelita grubego jest drugim najczęstszym nowotworem złośliwym w Polsce. Każdego roku rozpoznawanych jest ponad 18 000 nowych przypadków. Wcześnie wykryty rak jest bardzo często wyleczalny.

CZY WIESZ

Rak jelita grubego

• Rak jelita grubego jest drugim najczęstszym nowotworem złośliwym w Polsce. Wcześnie wykryty rak jest bardzo często wyleczalny.
• Rak jelita grubego rozwija się ze zmian łagodnych, tak zwanych polipów.
• Każdego roku rozpoznaje się ponad 18.000 nowych przypadków.

Czym jest rak jelita grubego?

Rak jelita grubego jest drugim najczęstszym nowotworem złośliwym w Polsce, na który zapadają mężczyźni i kobiety. Rozwija się powoli, ze zmian łagodnych, tak zwanych polipów w obrębie jednej z części jelita grubego (kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy lub odbytnicy).

Jakie objawy powinny zaniepokoić?

Objawy nowotworów jelita grubego są uzależnione od umiejscowienia choroby w obrębie jelita oraz od stopnia zaawansowania choroby.

Do najczęściej występujących objawów należą:

• krwawienie z odbytnicy (powtarzające się);
• zmiana rytmu wypróżnień – pojawienie się i utrzymywanie niewyjaśnionej biegunki lub zaparcia;
• obecność krwi w stolcu;
• ból i skurcze brzucha;
• utrata masy ciała;
• anemia, osłabienie i brak apetytu.

Rak jelita grubego może nie dawać żadnych wyraźnych objawów we wczesnych stadiach, stąd często rozpoznawany jest dopiero w fazie zaawansowanej. Nie można więc lekceważyć badań profilaktycznych, gdyż w przypadku braku objawów we wczesnym etapie choroby, pozwalają wykryć jej początki.

W zależności od rodzaju zgłaszanych przez chorego objawów lekarz zdecyduje, które z badań i w jakiej kolejności należy wykonać, aby wykluczyć lub potwierdzić rozpoznanie raka jelita grubego.

Wczesna diagnoza to większa szansa na wyleczenie lub lepszą jakość życia.

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania

• Uwarunkowania genetyczne.
• Obecność w jelicie grubym gruczolaków.
• Stany zapalne jelit.
• Nieprawidłowa dieta.
• Nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.
• Siedzący tryb życia.

Profilaktyka raka jelita grubego

• Utrzymanie prawidłowej masy ciała

Właściwą masę ciała określa się za pomocą wskaźnika – BMI = masa ciała [kg] / wzrost [m]2 – prawidłowa wartość wynosi 18,5 – 24,9 BMI.

• Zdrowa dieta

Darmowe plany żywieniowe dostępne na stronie https://diety.nfz.gov.pl (przejście do zewnętrznego serwisu i otwarcie nowej zakładki)

• Regularna aktywność fizyczna

Ruch reguluje pracę jelit, przyspiesza wypróżnienia. Zdrowa osoba dorosła powinna wykonywać codziennie min. 7500 kroków. Zalecane formy ruchu: spacery, marsze, biegi, nordic walking, jazda na rowerze.

• Badania profilaktyczne

Zalecenia dietetyczne

Wybieraj produkty bogate w:

• błonnik (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych);
• kwasy omega-3 (olej rzepakowy i lniany, ryby, orzechy, pestki i nasiona);
• wapń (chude produkty mleczne), selen (orzechy brazylijskie, tuńczyk, łosoś, jaja kurze, ryż).

Ogranicz spożywanie:

• czerwonego mięsa oraz unikaj mięsa przetworzonego (poddawanego procesom uwydatniającym smak lub wydłużającym okres przydatności do spożycia takie jak smażenie, wędzenie, peklowanie, suszenie);
• produktów bogatych w tłuszcze (szczególnie tłuszcze nasycone);
• soli kuchennej oraz cukru;
• alkoholu.

Program badań przesiewowych

W ramach programu badań przesiewowych raka jelita grubego można wykonać bezpłatną profilaktyczną kolonoskopię. Program skierowany jest do osób w wieku 55-64 lat, które otrzymały imienne zaproszenie na badanie oraz do osób w wieku 20-65 lat, które nie otrzymały zaproszenia, ale znajdują się w grupie ryzyka.

Szczegółowe informacje o programie znajdziesz na stronach https://www.gov.pl/web/zdrowie/profilaktyka-raka-ielita-grubego (przejście do zewnętrznego serwisu i otwarcie nowej zakładki) lub http://pbp.org.pl/ (przejście do zewnętrznego serwisu i otwarcie nowej zakładki).

Zobacz materiał filmowy nt. profilaktyki raka jelita grubego z udziałem dr n. med. Anny Pietrzak, specjalisty chorób wewnętrznych i gastroenterologii, Ordynatora Oddziału Gastroenterologicznego Szpitala Bielańskiego i Kierownika II Kliniki Gastroenterologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.