NFZ informuje: Profilaktyka chorób nerek

Na przewlekłą chorobę nerek (PChN) cierpi 9,1 proc. światowej populacji. W Polsce odsetek ten sięga 11 proc. Obok chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, otyłości i cukrzycy, PChN wymieniana jest jako choroba cywilizacyjna XXI wieku.

CZY WIESZ

Nerki

• Nerki są niezwykle bogato ukrwione – w każdej minucie przepływa przez nie około 0,8—1,2 litra krwi.
• Na przewlekłą chorobę nerek (PChN) cierpi 9,1 proc. światowej populacji. W Polsce odsetek ten sięga 11 proc. Obok chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, otyłości i cukrzycy, PChN wymieniana jest jako choroba cywilizacyjna XXI wieku.
• 20 tys. osób rocznie jest regularnie dializowanych, 5 proc. z nich otrzymuje kwalifikację do przeszczepu nerki.

Czym są nerki?

Nerki to parzyste narządy układu moczowego. Znajdują się z tyłu jamy brzusznej, po obu stronach kręgosłupa, mają 10-12,5 cm długości i składają się z około 1 miliona nefronów (jednostek filtrujących).

Ich główne funkcje to:

• usuwanie nadmiaru wody i zbędnych produktów przemiany materii z krwi, które są wydalane wraz z moczem;
• wytwarzanie moczu i substancji, które regulują działanie wielu innych narządów: erytropoetyny (hormonu pobudzającego szpik kostny do wytwarzania erytrocytów), aktywnej witaminy D (odpowiedzialnej za prawidłową gospodarkę wapniem i fosforem oraz prawidłowy stan kości), a także wielu innych substancji regulujących np. ciśnienie krwi.

Najczęstsze choroby nerek to:

• zakażenie układu moczowego (ZUM);
• kamica układu moczowego;
• przewlekła choroba nerek (PChN).

Szczegółowy raport o PChN, przygotowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, dostępny jest na stronie: https://zdrowedane.nfz.gov.pl (przejście do zewnętrznego serwisu i otwarcie nowej zakładki)

Niepokojące objawy

• Zmiana częstotliwości oddawania i ilości produkowanego moczu.
• Zmiany w moczu – np. pieniący się mocz czy krew w moczu.
• Wysokie ciśnienie krwi, obrzęk wokół nóg, kostek lub oczu.
• Ból w okolicy nerek (dolna część pleców).
• Zmęczenie i znużenie, utrata apetytu, trudności ze snem.
• Bóle głowy i trudności z koncentracją.
• Świąd skóry, duszność, skurcze mięśni, mrowienie w palcach rąk i nóg.
• Nudności i wymioty, nieświeży oddech i metaliczny posmak w ustach.

Wczesna diagnoza to większa szansa na wyleczenie lub lepszą jakość życia.

Czynniki ryzyka chorób nerek

• Cukrzyca, otyłość.
• Nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca.
• Zaawansowana miażdżyca.
• Choroby autoimmunologiczne.
• Cewkowo-śródmiąższowe choroby nerek.
• Ostre uszkodzenie nerek (AKI).
• Palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i innych używek.
• Ekspozycja na metale ciężkie, związki nefrotoksyczne np. leki.
• Płeć, wiek.
• Uwarunkowania genetyczne.
• Status socjoekonomiczny.

Profilaktyka chorób nerek

• Zapobiegaj chorobom takim jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość.
• Przyjmuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty, koniecznie czytaj ulotki informacyjne.
• Zdrowo się odżywiaj. Wybieraj świeże owoce, świeże lub mrożone warzywa, pieczywo pełnoziarniste oraz niskotłuszczowe lub beztłuszczowe produkty mleczne.
• Zrezygnuj z potraw smażonych, na rzecz duszonych i pieczonych bez użycia tłuszczu zwierzęcego.
• Ogranicz cukier, a sól zastąp ziołami.
• Pij codziennie ok 1,5-2 litrów wody.
• Bądź aktywny przez co najmniej 30 minut dziennie.
• Kontroluj ilość snu. Idealny sen powinien trwać ok. 8 godzin.
• Regularnie wykonuj badania krwi (kreatynina, mocznik, potas i hemoglobina) i moczu, w razie potrzeby badanie USG jamy brzusznej.

Darmowe plany żywieniowe dostępne są na www.diety.nfz.gov.pl (przejście do zewnętrznego serwisu i otwarcie nowej zakładki) a zestawy ćwiczeń na kanale YouTube Akademii NFZ.

PAMIĘTAJ! PIJ WODĘ

Odpowiednie nawodnienie to podstawa profilaktyki schorzeń nefrologicznych. Zdrowy człowiek powinien dziennie wypijać 1,5-2 litry płynów, a latem nawet 3 litry.

Do gaszenia pragnienia najlepiej wybierać czystą, niskozmineralizowaną wodę. Picie wody pomaga także zadbać o prawidłową wagę, dobrą kondycję skóry, włosów i paznokci.

Sól, tłuszcz, dodatki do żywności – stali goście w każdej kuchni. Jak dobierać produkty podczas zakupów, żeby nie szkodzić nerkom nadmiarem soli? Na co zwrócić szczególną uwagę? Na te i inne pytania odpowiada ekspert – prof. dr hab. med. Dariusz Włodarek z SGGW w Warszawie. Zapraszamy do obejrzenia filmu.