NFZ informuje: Higiena cyfrowa czyli profilaktyka e-uzależnień

54,4% młodych ludzi miała kontakt z niebezpiecznymi treściami w Internecie. 11,9% polskich nastolatków w wieku 12–17 lat nadużywa Internetu. Trudne relacje społeczne – brak akceptacji, nieśmiałość, samotność, zamknięcie na innych ludzi zwiększają ryzyko e-uzależnień.

CZY WIESZ

Internet

• 11,9% polskich nastolatków w wieku 12-17 lat nadużywa Internetu.
• Użytkownicy Internetu to częściej dziewczęta niż chłopcy oraz starsze nastolatki w wieku 15-17 lat.
• 54,4% młodych ludzi miała kontakt z niebezpiecznymi treściami w Internecie.

Czym jest uzależnienie od Internetu i nowych technologii?

Uzależnienie od Internetu, komputera czy telefonu to stosunkowo nowe zjawiska. To stany, który objawiają się zaabsorbowaniem, fascynacją, traktowaniem nowych technologii jako narzędzia odprężenia i redukcji dyskomfortu. Intensywność korzystania zwiększa się w celu regulowania stanów emocjonalnych. Uzależnienie od Internetu i nowych technologii pływa negatywnie na relacje społeczne poprzez wycofanie, pojawianie się problemów szkolnych i zdrowotnych. W sytuacji ograniczonego dostępu pojawia się dyskomfort.

Higiena cyfrowa to działania ograniczające czas spędzany z telefonem, w serwisach społecznościowych i innych aplikacjach. To rozsądne stawianie granic oraz kontrola w użytkowaniu Internetu i nowych technologii.

Jakie objawy powinny zaniepokoić?

• Ciągła potrzeba korzystania z Internetu, komputera, telefonu.
• Brak kontroli nad czasem spędzonym w Internecie, telefonie, komputerze.
• Rozdrażnienie, złe samopoczucie, agresja spowodowane brakiem możliwości lub utrudnieniami w korzystaniu z Internetu, telefonu, komputera.
• Izolowanie się.
• Problemy z koncentracją.
• Problemy ze snem.
• Relacje wirtualne stają się ważniejsze od realnych.

Młodzież kojarzy Internet z samymi pozytywami, często nie dostrzegając zagrożeń. Rolą rodzica jest edukacja i uświadamianie.

Czynniki zwiększające ryzyko uzależnienia

• Trudne relacje społeczne – brak akceptacji, nieśmiałość, samotność, zamknięcie na innych ludzi.
• Brak umiejętności spędzania wolnego czasu w domu i poza domem, brak szerszych zainteresowań, niechęć do zajęć dodatkowych.
• Nieradzenie sobie z trudnościami.
• Wygórowane oczekiwania społeczne dotyczące wizerunku osoby idealnej.
• Brak ograniczeń czasowych w korzystaniu z Internetu, telefonu, komputera.
• Nieprawidłowe relacje rodziców i dzieci, brak zaangażowania w codzienne życie dziecka.

Konsekwencje uzależnienia

• Fizyczne – wady postawy, ból oczu, bóle głowy, wady wzroku, nadmierna masa ciała;
• Psychologiczne – zaburzenia koncentracji, skłonność do kłamania;
• Moralne – przemoc słowna, zatarcie granicy między dobrem a złem;
• Społeczne – zanik więzi emocjonalnych, rezygnacja z aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu;
• Intelektualne – szok informacyjny, niezdolność do racjonalnej selekcji danych, zaburzenia pamięci.

Profilaktyka uzależnień

• Uświadamianie dzieciom mechanizmów i czynników sprzyjających e-uzależnieniom;
• Ograniczanie czasu spędzanego przed komputerem, telefonem.
• Dawanie dobrego przykładu w zakresie korzystania z nowych technologii przez rodziców.
• Zapewnienie wsparcia i właściwej komunikacji w rodzinie, dzięki którym nie trzeba szukać ich w sieci.
• Rozmawianie z dzieckiem, odkrywanie i rozwijanie jego potencjału, poszerzenie i pogłębienie zainteresowań.
• Spędzanie aktywnie czasu wolnego z dzieckiem, ponieważ to rodzice kształtują w dużej mierze nawyki i zainteresowania.

Gdzie szukać pomocy?

Podczas izolacji pandemicznej Internet stanowi znaczną część naszego życia i wielu osobom trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie bez niego. Do sfery online przeniosła się większość aktywności towarzyskich, a za sprawą zdalnego nauczania – edukacja. Jeśli pojawią się pierwsze objawy uzależnienia można uzyskać bezpłatną anonimową poradę i pomoc specjalistów:

• 116 111 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, czynny całą dobę.
• 800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci, pon.- pt. 12.00-15.00
• 801 889 880 – Telefon zaufania – uzależnienia behawioralne, pon.-niedz. 17:00-22:00

Zobacz materiał filmowy nt. profilaktyki e-uzależnień z udziałem dr Macieja Dębskiego, socjologa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.